ТАНИЛЦУУЛГА

Ардын Засгийн газраас 1921-1924 онд орон нутгийн засаг захиргааны зохион байгуулалтыг өөрчлөхөд хуучин Богд хаант улсын үед Лу гүний хошуу хэмээн нэрлэгдэж байсан уг сумыг 1921 оны 12 дугаар сард Дулаан хан уулын хошуу хэмээн нэрлэж, Агуйт, Баянзүрх, Дашлүн, Ухаа азарга хэмээх 4 багтайгаар зохион байгуулжээ. Тухайн үед 240 өрх, 1960 орчим хүн ам, 1400 орчим малтай байжээ. 1927 онд хошуу нутгийн хүрээг тэлж Баянбайшир, Цонхайлан хошуудыг Дулаанхан уулын хошуутай нэгтгэж, Батцэнгэл уулын хошуу нэртэй Цэцэрлэг мандал уулын аймгийн томоохон хошууны нэг болгосон тэр цагаас Батцэнгэл сум хэмээх нэр уламжилсан түүхтэй ажээ. 1931 онд Батцэнгэл уулын хошуунаас Хайрхан, Өлзийт сумын таслан сумыг байгуулжээ.

            1950 оны 12 дугаар сарын 2-нд анхны нэгдэл байгуулж “Урт булаг” хэмээн нэрлэсэн ба 10 гаруй хүн сайн дураараа нэгдэн ажиллаж эхэлжээ. Мөн 1959 онд Үнэгдэйн Асгатын голын Ар Бумбагар гэдэг газар “Ундрал” нэгдэл байгуулагдаж байжээ. 1969 онд нэгдлийн нэрийг сумын хөдөлмөрчдын саналыг үндэслэн “Улаан туг” хэмээн нэрлэхээр шийдвэрлэжээ. Сум үүсэн байгуулагдсаны 99 жилийн ой өдгөө 2023 онд тохиож байна.